Robotisering in de horeca
Je hebt ze vast weleens gezien; robots die het eten brengen naar tafels van gasten of de kruimels van de vloer vegen in een restaurant. Tegenwoordig worden deze nieuwe personeelsleden ook in de horeca aan het werk gezet. Hoewel het inzetten van technologie in het arbeidsproces niet nieuw is, blijft er discussie bestaan over het vervangen van arbeid door machines.
Robots worden voornamelijk gebruikt om het werk van mensen te verlichten, niet om mensen te vervangen. Het inzetten van robots lijkt voor sommige restaurants daarmee een oplossing om het personeelstekort op te vangen. Kan het inzetten van deze digitale collega’s daarnaast een positief effect hebben op de arbeidsomstandigheden in de horeca?
Verbetering van arbeidsomstandigheden door de inzet van robots?
Een veilige en gezonde werkomgeving is van groot belang. De werkgever is op grond van de Arbowetgeving verplicht om hier zorg voor te dragen. Zo moet een werkgever ervoor zorgen dat de inrichting van de werkplek en de toegepaste werkmethoden de fysieke belasting van zijn werknemers tot een minimum beperken. Ook moet de werkgever maatregelen nemen ter voorkoming en beperking van de zogeheten ‘psychosociale arbeidsbelasting’. Met ‘psychosociale arbeidsbelasting’ worden factoren op de werkvloer bedoeld die werkdruk en stress bij werknemers veroorzaken, zoals bijvoorbeeld het aanhoudende personeelstekort. De vraag is of het inzetten van robots hier een ‘handje’ bij kan helpen.
Aangezien robots in staat zijn om repetitieve werkzaamheden over te nemen, zouden zij het horecapersoneel kunnen ondersteunen en fysiek zware taken kunnen overnemen. Hierbij kan gedacht worden aan het brengen van bestellingen naar tafels of lege borden naar de keuken, of het stofzuigen van de vloer. Met deze extra ‘handjes’ kan niet alleen de fysieke belasting, maar ook werkdruk en stress worden verminderd die wordt veroorzaakt door personeelstekort.
Het gebruik van robots op de werkvloer kan echter ook een keerzijde hebben. Uit onderzoek naar het terugdringen van personeelstekort in de Japanse horeca van een docent van de Universiteit Leiden, blijkt dat robots stress kunnen veroorzaken bij werknemers door het continu monitoren van hun gedrag en productiviteit. Daarnaast kunnen technische storingen ook stress of werkdruk veroorzaken als deze niet snel verholpen worden en daarvoor inzet van extra personeel nodig is. Verder blijkt uit onderzoek in de zorgsector van TNO dat ‘technostress’ ook een gevolg kan zijn van het inzetten van robots, wat inhoudt dat mensen stress krijgen van nieuwe technologieën waarmee zij moeten werken.
Kortom, het inzetten van robots in de horeca heeft voor-en nadelen. Enerzijds kan het werkdruk en fysieke belasting verminderen, anderzijds kan het juist stress veroorzaken. De toekomst zal uitwijzen of de inzet van robots een uitkomst is in een sector die waarde hecht aan persoonlijke dienstverlening.
Het is bij de inzet van robots in ieder geval van belang dat een werkgever in het kader van zijn zorgplicht zijn medewerkers goed informeert over de bijkomende technologische beperkingen, de mogelijke risico’s ten aanzien van de psychosociale arbeidsbelasting en de maatregelen om dergelijke risico’s te beperken.
Dit artikel is aangeboden door: Eva Schneiders
Eva werkt als associate bij CLINT | Littler. Zij heeft eerst HBO-rechten gestudeerd aan de Hanzehogeschool Groningen en heeft vervolgens de master Arbeidsrecht afgerond aan de Rijksuniversiteit Groningen. Eva deed in haar masterstudie onderzoek naar de ‘arbeidsrechtelijke positie van een bankmedewerker in het licht van de moraliteitseisen in de bancaire sector’. Tijdens haar studie heeft Eva werkervaring opgedaan bij verschillende advocatenkantoren als student-stagiaire en juridisch medewerker.
