Koen van der Plas: “Als restaurant tel je niet meer mee als je geen Nederlandse wijn op de kaart hebt staan”

Nederlandse wijn heeft een slechte naam bij velen. Het zou niet te drinken zijn. Je zou denken dat in tijden waarin duurzaamheid – en daarmee lokale producten – een belangrijk aspect is bij het kopen van producten, Nederlandse wijnen overal volop in de schappen zichtbaar zijn. Helaas is dat (nog) niet zo. Maar de kwaliteit van Nederlandse wijn is flink gegroeid sinds de terugkomst van wijngaarden in ons land. Het lukt Nederlandse wijnboeren om de kwaliteit van hun wijn te blijven verbeteren.

Deze vinden dan ook steeds meer hun intrede in de horeca. Zo heeft volgens de Vereniging Nederlandse Wijn Producenten restaurant The Lemon Tree in samenwerking met Wijngoed Gelders Laren een eigen wijn gemaakt die onlangs bij het restaurant is binnengekomen. Ook Stan Beurskens, Betuws Wijndomein en andere wijnbedrijven maken samen met horeca eigen cuvées.

Expert

Tijd om met een expert bij te praten over dit onderwerp: Koen van der Plas, voorheen sommelier bij Inter Scaldes en Restaurant Kasteel Heemstede. Nu zelfstandige, en vanaf het najaar eigenaar van het nieuwe Zuid-Afrikaanse restaurant SAAM in Amstelveen. In 2018 schreef hij met Etienne Verhoeff het boek Wijn & Spijs uit NL, omdat hij zich afvroeg of Nederlandse wijn inmiddels volwassen genoeg is om gastronomisch in te zetten. Van der Plas is zeer te spreken over de productie van Nederlandse wijnproducenten.

“In heel Nederland wordt wijn geproduceerd, van Limburg tot de Waddeneilanden. Maar het concentreert zich onder de rivieren, in Limburg en Brabant. Onder de rivieren gebruiken ze vaak klassieke druivenrassen, daarboven kruisingen van bekende druiven waardoor de rijpingstijd korter is. Muscaris is daar een voorbeeld van, een kruising tussen de bekende Muscat en Solaris. Door een kortere rijpingscyclus, kan die druif in ons relatief koele land toch rijp worden. En het gaat goed met de Nederlandse wijnproductie. Het is mooi weer, en er zijn weinig slechte weersinvloeden als hagel en onweer geweest. Inmiddels zijn we toe aan wat regen. In Nederland irrigeren we, over het algemeen, niet: we kunnen niet bijsproeien. Als we nog een regenbuitje krijgen, gaan we een topjaar tegemoet.”

“Dat komt dan ook goed uit, want sinds corona is de gemiddelde besteding omhoog gegaan. Tijdens de lockdowns werden uitjes in eigen land populair, zoals naar wijndomeinen. Het leeft meer, er is meer aandacht voor dan een aantal jaar geleden. Nederlandse wijnen zijn niet duur, maar kosten meer dan de vier euro wijnen die de meeste Nederlanders kopen in de supermarkt. Je moet er vaak voor naar een speciaalzaak, waar je er minimaal 10 euro voor betaalt. Vanwege de schaalgrootte, hogere arbeidskosten, weinig ervaring en omdat veel investeringen net zijn gedaan of nog gedaan moeten worden, kost het meer dan een gemiddelde wijn in de supermarkt. Het is leuk om het lokaal te kopen, van eerste hand zodat je het verhaal meekrijgt. Daarvoor hoef je niet naar Duitsland of Frankrijk.”

“Ook voor goede kwaliteitswijnen hoef je niet naar het buitenland. Nederlandse wijnen zijn veel beter geworden. Het is niet te vergelijken met tien jaar geleden. Dat komt doordat de producenten meer ervaring hebben opgedaan en meer geïnvesteerd hebben in apparatuur de loop der jaren. Ook spelen betere klimatologische omstandigheden een rol en zijn de druivenstokken ouder geworden – dat verrijkt de smaak. De kwaliteit is gemiddeld gezien hoger dan in Frankrijk. Dat komt omdat daar veel massaproducenten gevestigd zijn. In Nederland doet bijna iedereen z’n best om een hoge kwaliteit wijn te maken. Voorbeelden van zeer goede domeinen in ons land zijn Wijngaardsberg, de Apostelhoeve, de Kleine Schorre en St. Martinus. Zij maken wijn van hoge kwaliteit. Iets meer naar de Betuwe ligt Betuws Wijndomein. Ook aldaar weten ze van wanten. Zij en andere Nederlandse wijnproducenten maken voldoende wijn. De wijnhuizen die ik eerder genoemd heb, raken uitverkocht. De verhouding vraag en aanbod is goed. Maar de productie is niet te vergelijken met die van landen als Frankrijk.”

“Tot slot vind ik dat je als restaurant niet meer meetelt als je geen Nederlandse wijn op de kaart hebt staan. Je hoeft niet alle Nederlandse wijnen op de kaart te hebben staan, minimaal één of twee, en dan maakt het niet eens zoveel uit welke. Het is belangrijk dat we de aandacht erop vestigen.”

Cijfers

Er waren in 2019 ruim 170 wijngaarden in Nederland die samen een oppervlakte hadden van zo’n 320 hectare. De wijngaarden zijn vooral te vinden in Limburg, Gelderland, Noord-Brabant, Zeeland, Noord-Holland, Overijssel, Drenthe, Groningen en Friesland. De totale productie in recordjaar 2018 bedroeg 1,25 miljoen flessen ofwel 9500 hectoliter wijn.